Thác Khone, vùng sinh thái đa dạng trên sông Mekong - Ảnh: travelblog.com
Ngày 27-8, Tổ chức phi chính phủ International Rivers (trụ sở tại Mỹ) gửi thư đề nghị Chính phủ Lào không thông qua kế hoạch xây dựng con đập cao 30m Don Sahong với chi phí 300 triệu USD trên sông Mekong. Vị trí con đập nằm gần khu vực thác Khone, thác nước lớn nhất châu Á, thuộc tỉnh miền nam Champasak, chỉ cách biên giới Lào - Campuchia khoảng 1km. Kiến nghị này được đưa ra trước khi Chính phủ Lào và Công ty Mega First Corporation Berhad của Malaysia hoàn tất thủ tục nghiên cứu khả thi xây đập vào tháng 9.
Lá thư đăng trên trang web http://www.internationalrivers.org/ dẫn nghiên cứu của tiến sĩ Ian Baird thuộc ĐH Victoria, Canada khẳng định đập Don Sahong sẽ ngăn chặn dòng di trú của rất nhiều loài cá có giá trị thương mại cao đi qua thác Khone quanh năm. “Dòng di trú này có ý nghĩa quan trọng đối với ngành ngư nghiệp địa phương - nghiên cứu của tiến sĩ Ian Baird kết luận - Thiệt hại ngư nghiệp trên sông Mekong do đập Don Sahong gây ra sẽ ảnh hưởng nặng nề đến dinh dưỡng của hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu người sống dựa vào nghề cá dọc sông Mekong, qua đó đe dọa sức khỏe của một khối dân cư lớn tại Lào, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam”. Tiến sĩ Baird là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về nghiên cứu nghề cá tại vùng thác Khone.
Theo báo Phnom Penh Post (Campuchia), vào tháng 3-2006 Chính phủ Lào ký thỏa thuận với công ty Malaysia để thực hiện nghiên cứu khả thi xây dựng đập Don Sahong. Hai bên đã ký thỏa thuận phát triển dự án vào năm 2008. Mega First đã đưa ra bốn đề xuất để hạn chế các tác động của đập Don Sahong đối với môi trường, nhưng nghiên cứu của tiến sĩ Baird cho biết hiện nay vẫn chưa có công nghệ để đáp ứng những yêu cầu sinh thái tự nhiên cho phép mọi loài cá di trú qua thác Khone như hiện tại.
“Con đập này không chỉ ảnh hưởng đến ngư dân vùng thác Khone - báo Guardian (Anh) dẫn lời chuyên gia Baird nhận định - Nhiều loài cá bơi từ cửa sông ở Việt Nam sang Campuchia, rồi sang tận vùng Luang Prabang ở phía bắc Lào. Khoảng 60 triệu người sống dọc con sông dựa vào nguồn cá này”. Guardian dẫn một nghiên cứu khác của Trung tâm Cá thế giới (WFC - trụ sở tại Malaysia) cũng khẳng định đập Don Sahong sẽ chặn ngang kênh Hou Sahong, kênh di trú chính của cá giữa Lào và Campuchia, hủy diệt chu kỳ sinh sản của cá và đe dọa 70% sản lượng đánh bắt cá ở hạ lưu sông Mekong.
Ngoài ra, theo WFC, đập Don Sahong khiến lượng nước chảy qua thác Khone giảm mạnh, đe dọa sự sinh tồn của loài cá heo Irrawaddy, loài cá có nguy cơ tuyệt chủng, và ảnh hưởng đến ngành du lịch khu vực thác Khone. “Đây là con đập không được phép tồn tại” - Guardian dẫn lời ông Carl Middleton, người phát ngôn của International Rivers tại Bangkok (Thái Lan), quả quyết.
Xem Video:
HIẾU TRUNG
