Chuyện xưa kể lại

Chuyện xưa kể:

Khi giặc Minh lăm le ngoài biên ải

Hồ Quý Ly bèn triệu Nguyên Trừng

Lệnh tích lương, đúc súng thần công, xây thành đắp lũy

Giục kíp làm chống giặc ngoại xâm.

Tả Tướng quốc cung kính tâu chậm rãi

Điều nghiền ngẫm ngày đêm, đau đáu trong lòng:

Thưa Thái Thượng hoàng, xin cho thần nói thật

Thần không ngại đánh, chỉ sợ lòng dân không theo!

Các vương hầu trong lụa là gấm vóc

Thái ấp điền trang, vàng bạc chất trong nhà

Và các thảo dân quanh năm cơm cà khố rách

Hiểu được nhau chăng? Không, chẳng bao giờ!

Dân - dân đen, tự ngàn xưa, là nước

Có mấy ai để ý lúc thời bình

Nước nâng thuyền lên, vượt thác ghềnh bão tố

Nước cũng có thể lật thuyền khi nước không yên*.

Lời hay ở đời đôi khi không thật

Lời thật không hay, thường dễ mất lòng

Nhưng là chuyện an nguy sơn hà xã tắc

Ngài nghe lời nào, hỡi đấng quân vương?

Bài học máu ngày xưa vẫn không hề cũ

Khi hôm nay láng giềng đang gây hấn ở biển Đông

Thành lũy có là gì khi lòng người không còn cố kết

Vua tôi bất hòa, trăm họ chẳng đồng tâm.

Thơ NGUYỄN KHÁNH HÒA  
Hà Nội, 20/5/2014

* Lời Nguyễn Trãi, qua thực tiễn 10 năm theo phò Lê Lợi chống giặc Minh đã đúc kết: “Chở thuyền là dân, lật thuyền cũng là dân”, “Lật thuyền mới biết dân như nước”.