Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, Ukraina và Liên bang Nga tiếp tục giữ mối quan hệ chặt chẽ. Năm 1994, Ukraina đồng ý từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của mình và ký giác thư Budapest về đảm bảo an ninh với điều kiện Nga, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ sẽ đưa ra sự đảm bảo chống lại các mối đe dọa hoặc sử dụng vũ lực chống lại sự toàn vẹn lãnh thổ hoặc độc lập chính trị của Ukraina. Năm năm sau, Nga là một trong những nước ký kết Hiến chương An ninh châu Âu, nơi nước này "tái khẳng định quyền vốn có của mỗi Quốc gia tham gia được tự do lựa chọn hoặc thay đổi các thỏa thuận an ninh của mình, bao gồm cả các hiệp ước liên minh, khi chúng phát triển".
Mặc dù là một quốc gia độc lập được công nhận từ năm 1991, với tư cách là một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, Ukraina đã được giới lãnh đạo của Nga coi là một phần trong phạm vi ảnh hưởng của họ. Năm 2008, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lên tiếng phản đối việc Ukraina trở thành thành viên của NATO. Nhà phân tích người Romania Iulian Chifu và các đồng tác giả của ông vào năm 2009 đã chỉ ra rằng liên quan đến Ukraina, Nga đã theo đuổi phiên bản cập nhật của học thuyết Brezhnev, trong đó quy định rằng chủ quyền của Ukraina không thể lớn hơn chủ quyền của các quốc gia thành viên của hiệp ước Warsaw trước khi sự sụp đổ của vùng ảnh hưởng của Liên Xô trong cuối những năm 1980 và đầu thập niên 1990. Quan điểm này được xây dựng dựa trên tiền đề rằng các hành động của Nga nhằm xoa dịu phương Tây vào đầu những năm 1990 đáng lẽ phải được phương Tây đáp lại, nếu không có sự mở rộng của NATO dọc theo biên giới của Nga.
1. Phong trào Euromaidan và sự kiện Lật đổ chính phủ Ukraina 2014
Sau nhiều tuần biểu tình là một phần của phong trào Euromaidan (2013–2014), Tổng thống Ukraina thân Nga Viktor Yanukovych và các nhà lãnh đạo của phe đối lập trong Quốc hội Ukraina vào ngày 21 tháng 2 năm 2014 đã ký một thỏa thuận dàn xếp kêu gọi một cuộc bầu cử sớm. Ngày hôm sau, Yanukovych bỏ trốn khỏi Kyiv trước một cuộc bỏ phiếu luận tội tước quyền tổng thống của ông ta. Các nhà lãnh đạo của các khu vực phía đông nói tiếng Nga của Ukraina tuyên bố tiếp tục trung thành với Yanukovych, gây ra tình trạng bất ổn thân Nga năm 2014. Tình trạng bất ổn tiếp theo là việc Liên bang Nga sáp nhập Krym vào tháng 3 năm 2014 và chiến tranh ở Donbas, bắt đầu vào tháng 4 năm 2014 với việc thành lập các quốc gia gần như được Nga hậu thuẫn gồm các nước cộng hòa nhân dân Donetsk và Luhansk.
Vào ngày 14 tháng 9 năm 2020, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã phê duyệt Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Ukraina, "quy định sự phát triển của quan hệ đối tác đặc biệt với NATO với mục tiêu trở thành thành viên của NATO." Vào ngày 24 tháng 3 năm 2021, Zelensky đã ký Sắc lệnh số 117/2021 phê duyệt "chiến lược xóa bỏ chiếm đóng và tái hòa nhập lãnh thổ bị chiếm đóng tạm thời đối với Cộng hòa Tự trị Krym và thành phố Sevastopol."
Vào tháng 7 năm 2021, Putin xuất bản một bài luận có tiêu đề Về sự thống nhất lịch sử của người Nga và người Ukraina, trong đó ông khẳng định lại quan điểm của mình rằng người Nga và người Ukraina là "một dân tộc". Nhà sử học người Mỹ Timothy Snyder đã mô tả những ý tưởng của Putin là chủ nghĩa đế quốc. Nhà báo người Anh Edward Lucas đã mô tả nó là chủ nghĩa xét lại lịch sử. Các nhà quan sát khác đã lưu ý rằng giới lãnh đạo Nga có một cái nhìn méo mó về Ukraina hiện đại và lịch sử của quốc gia này.
Nga đã nói rằng việc Ukraina có thể gia nhập NATO và sự mở rộng NATO nói chung đe dọa an ninh quốc gia của nước này. Đáp lại, Ukraina và các quốc gia châu Âu khác láng giềng với Nga đã cáo buộc Putin cố gắng khôi phục Đế quốc Nga/Liên bang Xô viết và theo đuổi các chính sách quân phiệt hiếu chiến
2. Các cáo buộc Ukraina phạm 'tội ác diệt chủng'
Vào ngày 15 tháng 2 năm 2022, Putin nói với báo chí: "Những gì đang diễn ra ở Donbass chính xác là tội diệt chủng". Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price cáo buộc rằng Moskva đang đưa ra những tuyên bố như một cái cớ để tấn công Ukraina. Những tuyên bố đó, đã lan truyền trên mạng xã hội, bao gồm tội diệt chủng, các ngôi mộ tập thể và khả năng chính phủ Ukraina sử dụng vũ khí hóa học chống lại người dân Donbass. Một số tổ chức quốc tế, bao gồm Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc, Phái đoàn Giám sát Đặc biệt của OSCE tới Ukraina và Hội đồng Châu Âu không hề tìm thấy bằng chứng nào ủng hộ các tuyên bố của Nga
Các cáo buộc diệt chủng đã bị Ủy ban Châu Âu bác bỏ vì là thông tin tuyên truyền sai lệch của Nga. Có rất nhiều trường hợp về những câu chuyện bịa đặt như vậy, được minh họa rõ nhất bằng ví dụ nổi tiếng về một phóng sự truyền hình của Nga cáo buộc các lực lượng Ukraina đóng đinh một cậu bé ở miền đông Ukraina khi bắt đầu cuộc xung đột. Những người kiểm tra sự thật đã nhanh chóng chứng minh rằng câu chuyện hoàn toàn bịa đặt. Những câu chuyện tương tự vẫn tiếp tục xuất hiện. Trên thực tế, không có bằng chứng nào cho thấy các cư dân nói tiếng Nga hoặc dân tộc Nga ở miền đông Ukraina phải đối mặt với sự đàn áp—chứ chưa nói đến tội ác diệt chủng—dưới bàn tay của chính quyền Ukraina
3. Cuộc tấn công
Ngay trước 06:00 Giờ Moskva (UTC+3) ngày 24 tháng 2, Putin thông báo rằng ông đã đưa ra quyết định khởi động một "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở miền đông Ukraina. Trong bài phát biểu của mình, Putin khẳng định không có kế hoạch chiếm đóng lãnh thổ Ukraina và ông ủng hộ quyền tự quyết của người dân Ukraina.
Putin cũng tuyên bố rằng Nga tìm cách "phi quân sự hóa và phi phát xít hóa" Ukraina. Bộ Quốc phòng Nga đã yêu cầu các đơn vị kiểm soát không lưu của Ukraina dừng các chuyến bay và vùng trời Ukraina bị hạn chế đối với các luồng không lưu phi dân sự, với toàn bộ khu vực này được Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh Châu Âu coi là vùng xung đột đang diễn ra.
Trong vòng vài phút sau thông báo của Putin, các vụ nổ đã được báo cáo ở Kyiv, Kharkiv, Odessa và Donbas. Các quan chức Ukraina nói rằng Nga đã đổ bộ quân vào Mariupol và Odessa, đồng thời phóng tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo vào các sân bay, sở chỉ huy quân sự và kho quân sự ở Kyiv, Kharkiv và Dnipro. Các xe cộ quân sự tiến vào Ukraina qua Senkivka, tại điểm tiếp giáp giữa Ukraina với Belarus và Nga, vào khoảng 6:48 sáng giờ địa phương. Một đoạn video đã quay lại cảnh quân đội Nga tiến vào Ukraina từ Crimea do Nga sáp nhập.
Điện Kremlin dự định ban đầu nhắm mục tiêu pháo binh và tên lửa vào các trung tâm chỉ huy và kiểm soát, sau đó gửi máy bay chiến đấu và máy bay trực thăng để nhanh chóng giành kiểm soát trên không. Trung tâm Phân tích Hải quân cho rằng Nga sẽ đánh gọng kìm để bao vây Kyiv và bao vây các lực lượng của Ukraina ở phía đông, với Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế xác định ba trục tiến công: từ Belarus ở phía bắc, từ Donetsk và từ Crimea ở phía nam.
Mỹ cho biết họ tin rằng Nga có ý định "chặt đầu" chính phủ Ukraina và thiết lập chính phủ riêng của họ
4. Hỗ trợ quân sự từ các nước ngoài cho Ukraina
Dưới sự lãnh đạo của Viktor Yanukovych, quân đội Ukraina bị sa sút. Nó càng bị suy yếu sau sự sụp đổ của Yanukovych và sự kế vị bởi các nhà lãnh đạo hướng về phương Tây. Sau đó, một số đồng minh của Ukraina bắt đầu cung cấp viện trợ quân sự để tái thiết lực lượng quân sự của họ. Điều này đã giúp quân đội Ukraina nâng cao chất lượng của mình, đưa tới việc quân đội Ukraina đã đạt được những thành công đáng chú ý trước các lực lượng ủy nhiệm của Nga ở Donbas. Đáng chú ý, các lực lượng vũ trang Ukraina đã bắt đầu mua máy bay chiến đấu không người lái Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 2019, được sử dụng lần đầu tiên vào tháng 10 năm 2021 để nhắm vào một vị trí pháo binh của lực lượng ly khai thân Nga ở Donbas.
Khi Nga bắt đầu tăng cường trang bị và quân đội ở biên giới Ukraina, các quốc gia thành viên NATO đã tăng tốc độ chuyển giao vũ khí. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã sử dụng Cơ quan thu hồi vốn của Tổng thống vào tháng 8 và tháng 12 năm 2021 để cung cấp 260 triệu đô la viện trợ. Những hoạt động này bao gồm việc cung cấp FGM-148 Javelins và các loại vũ khí chống xe thiết giáp khác, vũ khí nhỏ, nhiều loại đạn dược và các thiết bị khác.
Vào ngày 24 tháng 2, Ba Lan đã chuyển giao một số quân nhu cho Ukraina, bao gồm 100 súng cối, nhiều loại đạn dược và hơn 40.000 mũ bảo hiểm. Trong khi một số trong số 30 thành viên của NATO đồng ý gửi vũ khí, NATO với tư cách là một tổ chức thì không.
Vào tháng 1 năm 2022, Đức loại trừ việc gửi vũ khí cho Ukraina và ngăn chặn Estonia, thông qua các biện pháp kiểm soát xuất khẩu vũ khí do Đức sản xuất, gửi các loại pháo D-30 cũ của Đông Đức tới Ukraina. Đức thông báo họ sẽ gửi 5.000 mũ sắt và một bệnh viện dã chiến tới Ukraina, thị trưởng Kyiv Vitali Klitschko đáp trả một cách chế nhạo: "Họ sẽ gửi gì tiếp theo? Gối?" Vào ngày 26 tháng 2, đảo ngược thái độ trước đó, Đức đã chấp thuận yêu cầu của Hà Lan gửi 400 súng phóng tên lửa cho Ukraina, cũng như 500 tên lửa Stinger và 1.000 vũ khí chống tăng từ nguồn cung cấp của chính nước này.
Vào ngày 27 tháng 2, EU đã đồng ý mua vũ khí chung cho Ukraina. Giám đốc chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell tuyên bố rằng họ sẽ mua 450 triệu euro (502 triệu đô la Mỹ) vũ khí và thêm 50 triệu euro (56 triệu đô la) cho quân nhu. Borrell nói rằng các bộ trưởng quốc phòng EU vẫn cần xác định chi tiết về cách thức mua vũ khí và chuyển nó cho Ukraina, nhưng Ba Lan đã đồng ý đóng vai trò là trung tâm phân phối. Borrell cũng tuyên bố rằng họ dự định cung cấp cho Ukraina các máy bay chiến đấu mà họ đã có thể lái. Những khoản này sẽ không được thanh toán thông qua gói hỗ trợ 450 triệu €. Ba Lan, Bulgaria và Slovakia có MiG-29 và Slovakia cũng có Su-25, là những máy bay chiến đấu mà Ukraina đã bay và có thể được chuyển giao mà không cần đào tạo phi công. Vào ngày 1 tháng 3, Ba Lan, Slovakia và Bulgaria xác nhận họ sẽ không cung cấp máy bay chiến đấu cho Ukraina.
Vào ngày 26 tháng 2, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken thông báo rằng ông đã ủy quyền 350 triệu đô la hỗ trợ vũ khí, bao gồm "hệ thống chống thiết giáp và phòng không, vũ khí nhỏ và các loại đạn cỡ nòng khác nhau, áo giáp và thiết bị liên quan". Vào ngày 27 tháng 2, Bồ Đào Nha thông báo rằng họ sẽ gửi súng trường tự động H&K G3 và các thiết bị quân sự khác. Thụy Điển và Đan Mạch đều quyết định gửi lần lượt 5.000 và 2.700 vũ khí chống tăng tới Ukraina. Nga tuyên bố rằng các máy bay không người lái của Mỹ đã cung cấp thông tin tình báo cho hải quân Ukraina để giúp nhắm mục tiêu vào các tàu chiến của họ ở Biển Đen, điều mà Mỹ phủ nhận. Đan Mạch cũng cung cấp 300 tên lửa Stinger không hoạt động mà Mỹ trước tiên sẽ giúp đưa vào hoạt động .
Chính phủ Na Uy, sau khi ban đầu nói rằng họ sẽ không gửi vũ khí cho Ukraina nhưng sẽ gửi các thiết bị quân sự khác như mũ sắt và đồ bảo hộ, đã thông báo vào tối ngày 28 tháng 2 rằng họ cũng sẽ tài trợ lên đến 2.000 vũ khí chống tăng M72 LAW đến Ukraina. Trong một sự thay đổi chính sách lớn tương tự của một quốc gia trung lập, Phần Lan thông báo rằng họ sẽ gửi 2.500 súng trường tấn công cùng với 150.000 viên đạn, 1.500 vũ khí chống tăng bắn một phát và 70.000 gói khẩu phần chiến đấu, để thêm vào áo chống đạn, mũ sắt và vật tư y tế đã được công bố.
Nghiên cứu lịch sử
Nguồn: https://www.facebook.com/photo/?fbid=285516190390091&set=gm.503406187844067
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét